Maart 2017, Nederlands Dagblad, Eindhovens Dagblad, Brabants Dagblad, LinkedIn
In delen van Zuid-Sudan hebben de VN officieel de hongersnood uitgeroepen. Daarop is Giro555 een nieuwe hulpactie gestart. In een campagnespotje van dertig seconden flitsen beelden voorbij van een dor landschap, wachtende mensen en huilende, hongerige kinderen.
Zo’n noodhulpcampagne maken is eieren lopen. Hulporganisaties willen enerzijds laten zien hoe verschrikkelijk de situatie is, zodat u en ik de portemonnee trekken. Dat doen ze met dramatische beelden van wanhopige mensen en woorden als ‘sterven’, ‘ramp’, en ‘red levens’. Dat Giro555 dit doet is begrijpelijk: hoe meer euro’s er binnenkomen, hoe meer mensen ze kunnen helpen. Tegelijkertijd zijn dit soort emotionerende spotjes gevaarlijk. Want zo’n koude douche van rauw leed, zonder verdere context, kan mensen ook irriteren, afstompen en moedeloos maken. Alwéér een hongersnood. Het lijkt alsof er geen eind komt aan de ellende in Afrika.
Die moedeloosheid is echter nergens voor nodig. Het is namelijk niet ‘alwéér hongersnood’: het aantal voedselcrisissen in de wereld is de afgelopen decennia juist sterk gedaald. De laatste grote hongersnood was zes jaar geleden, in de hoorn van Afrika. Door lagere voedselprijzen en hogere inkomens is vooral in Azië steeds minder honger. Ook in Afrika komen hongersnoden minder voor dan vroeger. Maar af en toe gaat het nog heel erg mis, vooral in gebieden met aanhoudend slecht weer en veel politieke onrust. Zoals nu in Jemen, Noord-Nigeria en Zuid-Soedan.
Om hulpmoeheid te voorkomen, zou Giro555 nog meer mogen vertellen. Want hoe dramatisch de voorspellingen altijd zijn, veruit de meeste mensen overleven een hongersnood. De vorige voedselcrisis, in 2011 in Oost-Afrika, bedreigde 13 miljoen mensen en kostte 260.000 van hen het leven. Dat waren er 260.000 te veel. Maar het betekent ook dat 98 procent van de getroffenen de ramp heeft overleefd. Dat deden zij mede dankzij voedsel en medische zorg van hulporganisaties als Giro555.
Ook zou het helpen wanneer Giro555 alvast een voorschot nam op de vraag of het niet dweilen met de kraan open is, zolang we niet eerst de bevolkingsgroei terugdringen. Dat klinkt logisch maar het antwoord is verrassend: geboortecijfers dalen pas wanneer zoveel mogelijk kinderen blijven leven. Dan krijgen de ouders vertrouwen in de toekomst en besluiten ze om er minder te nemen. Geen hulp geven is niet alleen een gruwelijke manier om het kindertal te verminderen, het werkt ook nog eens averechts. Bovendien is het aantal kinderen per vrouw in alle getroffen landen sowieso al aan het dalen.
Het zijn anti-dooddoeners en ze zouden een verplichte bijsluiter bij de campagne moeten zijn – hoe lastig dat ook is in een filmpje van 30 seconden. Maar willen hulporganisaties mensen betrokken houden, dan moeten ze ook laten zien dat het werkt, nu en op de lange termijn. De website van Giro555 vertelt gelukkig wel een breder verhaal. Mijn donatie is intussen de deur uit.
