AD opinie, 14 november 2017
Ons beeld van ontwikkelingslanden is stoffig en achterhaald. En dat ondermijnt onze inzet voor de armsten. Mirjam Vossen roept journalisten op een bijdetijds beeld van ontwikkelingslanden te geven.
Wat denkt u, hoeveel kinderen wereldwijd gaan vandaag de dag naar school? 60 procent? Of is het 30 procent? Waarschijnlijk zit uw schatting er flink naast. Volgens cijfers van de Wereldbank gaat tegenwoordig 91 procent van alle kinderen naar de basisschool. En er is vrijwel niemand in Nederland die dat weet.
Dat blijkt uit een recent onderzoek van World’s Best News en Motivaction, die deze vraag voorlegden aan een representatief panel van meer dan duizend Nederlanders. Slechts 2 procent van de Nederlanders weet dat het meer is dan 80 procent. Minder dan een half procent weet dat het meer is dan 90 procent.
We zijn dus veel pessimistischer over het wereldwijde schoolbezoek dan nodig. Zelfs in Afrika onder de Sahara gaan vandaag acht op de tien kinderen naar school. In 1990 was dat nog maar de helft. In Rwanda, Bangladesh en Mexico zitten vandaag evenveel of zelfs meer kinderen in de schoolbankjes dan in de Verenigde Staten.
Niet alleen met het schoolbezoek in ontwikkelingslanden gaat het beter. De afgelopen decennia is ook het aantal mensen dat in grote armoede leeft meer dan gehalveerd. In 1990 had nog een op de vier mensen in de wereld honger. Nu is dat gedaald tot een op de tien.
Het zijn bemoedigende trends die we amper meekrijgen via het nieuws. In de berichten over Afrika en Azië voeren geweld, natuurrampen en corruptie nog steeds de boventoon. Wanneer er eens een hoopvol bericht is over afnemende honger, dalende kindersterfte of minder oorlog, dan wordt dat meteen weer overschaduwd door een veel groter aantal berichten waarin de alarmklok wordt geluid.
Journalisten spelen in dit proces een belangrijke rol. Zij zouden veel meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor het beeld van de wereld dat zij ons dagelijks voorhouden. Vooralsnog lopen we rond met stoffige en achterhaalde ideeën over ontwikkelingslanden, en dan vooral in Afrika.
Het zijn ideeën die geen recht meer doen aan de snel veranderende werkelijkheid. En dat is zorgelijk. Want wie denkt dat de armoede in ontwikkelingslanden nog even erg is als 30 jaar geleden, moet haast wel denken dat onze inzet niets heeft uitgehaald. En wie dat denkt, voelt zich ook niet meer gemotiveerd om zich voor de armsten in te zetten.
Maar inzet loont wel degelijk. Gezamenlijk hebben overheden, ontwikkelingsorganisaties en individuele mensen al heel veel voor elkaar gekregen. Wanneer we daarmee doorgaan, dan kunnen we nog veel meer voor elkaar krijgen. Maar dan moeten we ons beeld van ontwikkelingslanden wel eerst eens flink afstoffen.
Mirjam Vossen is mediaonderzoeker aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.
