PI Magazine, september 2008
Wanneer we één les hebben geleerd, is het deze: een ontwikkelingsproject moet wortelen in de lokale gemeenschap. Het draait op niks uit wanneer projecten achter Westerse tekentafels worden bedacht of wanneer hulpverleners bepalen wat er moet gebeuren. Paternalisme is een doodzonde, ook voor doe-het-zelvers.
Zo, en nu naar de praktijk. Ik vergader met het schoolcomité in het Malawiaanse dorp Mkanda. Een week geleden is de nieuwe kleuterschool geopend, betaald met geld uit Nederland. De ruimte is prachtig, de kleuterjuf is enthousiast en de kinderen zingen vrolijk.
Maar de school heeft een probleem: er zijn te veel kinderen. Het schoolcomité selecteerde 70 kleuters uit de armste huishoudens. Vandaag zitten echter 112 kinderen op de mat. De boosdoener is de onderwijsambtenaar van het district. Tijdens de opening van de school hield hij een speech. ‘Dit project is er voor iedereen’, zei hij. Alle ouders klapten en juichten. Het comité durfde de overheidsdienaar niet tegen te spreken. Een dag later stroomden de kinderen toe.
Hoe nu verder? Daarover vergaderen we vandaag. Het schoolcomite stelt namelijk voor om door te gaan met de 112 kinderen die er nu zijn. Dat was immers wat de regeringsfunctionaris wilde. Bovendien willen ze geen ruzie met de ouders van de nieuwkomers. Al wéét het comité maar al te goed dat geen budget is voor 42 extra kleuters. De leskwaliteit zal bovendien dalen. En dat gaat ten koste van de armste kinderen die het comité wilde bereiken. Het liefst zou het comité de nieuwkomers weer naar huis sturen. Maar ze durven niet.
De vraag is nu wie het voor het zeggen heeft. Is dat de onderwijsambtenaar? Zijn dat de ouders? Is het het schoolcomité? Wie is die lokale gemeenschap eigenlijk waarin een project moet wortelen?
Als vertegenwoordiger van de geldschieters kies ik partij. Ik zeg dat de nieuwe kleuters niet meer mogen komen. En dat ik samen met het comité de verantwoordelijkheid neem. Zeker, ontwikkelingsprojecten moeten wortelen in de gemeenschap. Maar ook binnen een gemeenschap moet iemand de knoop doorhakken.
